มะเร็งท่อน้ำดีมีเฮ ทีมวิจัยพบยารักษา

11-Jun-2019 อ่าน : 1116 คน

$\"\"$

รศ.ดร.ศิวนนท์ จิรวัฒโนทัย อาจารย์ประจำภาควิชาเภสัชวิทยา คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล และศูนย์วิจัยเป็นเลิศด้านเภสัชวิทยาเชิงระบบศิริราช ในฐานะหัวหน้าโครงการวิจัย เปิดเผยว่า มะเร็งท่อน้ำดีเป็นปัญหาสุขภาพสำคัญของคนไทย มีผู้เสียชีวิตจากโรคนี้ประมาณปีละ 6,000-10,000 คน ซึ่งเป็นตัวเลขที่สูงที่สุดในโลก

เนื่องจากปัจจุบันยังไม่มียาใดๆ ให้ผลน่าพอใจ การรักษาที่อาจได้ผลมีเพียงการผ่าตัดที่ทำได้เฉพาะในผู้ป่วยจำนวนไม่กี่รายเท่านั้น (ไม่เกิน 5 คนจากผู้ป่วย 100 คน) ดังนั้น การวิจัยค้นคว้าหายาที่จะใช้ได้ผลดีกับมะเร็งนี้จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งยวดและต้องรีบดำเนินการ

ล่าสุดทีมนัก วิจัยจากคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น และทีมผู้เชี่ยวชาญจากคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยคุมาโมโตะ ประเทศญี่ปุ่น ได้ค้นพบและผลักดันแนวทางการรักษาใหม่สำหรับมะเร็งร้ายนี้ โดยอาศัยจุดอ่อนจำเพาะ อันหนึ่งของมะเร็งท่อน้ำดีที่พึ่งพาโปรตีนที่ควบคุมการแบ่งตัวของเซลล์ (cell cycle regulators) ได้แก่ CDK 4 และ Cyclin D1 ในการดำรงชีวิตและเจริญเติบโต เป็นพฤติกรรมที่คล้ายมะเร็งเต้านมชนิดหนึ่ง

การค้นพบนี้จะนำ ไปสู่แนวทางการรักษาใหม่ที่ใช้ยาต้านการออกฤทธิ์ของโปรตีน CDK4-Cyclin D ไปทำลายมะเร็งท่อน้ำดีโดยตรงอย่างมีประสิทธิภาพ

รศ.ดร.ศิวนนท์กล่าวต่อว่า ผลการทดลองที่โรงพยาบาลศิริราชแสดงว่ามะเร็งท่อน้ำดีไวต่อยาชนิดนี้มาก และครอบคลุมมะเร็งท่อน้ำดีได้หลายประเภท นักวิจัยได้ยืนยันในโมเดลที่สามารถเป็นตัวแทนผู้ป่วยในหลายระดับเพื่อความมั่นใจ โดยใช้โมเดลที่เสมือนผู้ป่วยในการทดสอบทั้งแบบ 2 มิติ, 3 มิติ และในสัตว์ทดลอง นำมาสู่ผลการทดลองที่น่าเชื่อถือ ซึ่งจะนำไปสู่การทดลองในมนุษย์เป็นลำดับต่อไป

การค้นพบพฤติกรรมของมะเร็งท่อน้ำดีนี้สำคัญมาก เพราะทำให้เราเชื่อมโยงความรู้เข้ากับการรักษาได้ทันที ยาที่ใช้ยับยั้งโปรตีนกลุ่มนี้มีอยู่แล้วหลายตัว เช่น Palbociclib, Ribociclib, และ Amebaciclib ซึ่งมีความเป็นพิษต่ำเมื่อเทียบกับยาเคมีบำบัด โดยเป็นยารับประทานวันละครั้ง และมีข้อมูลด้านความปลอดภัยพร้อมอยู่แล้ว

รศ.ดร.ศิวนนท์ กล่าวอีกว่า ขณะนี้เริ่มมีการใช้รักษามะเร็งอื่นๆ ในประเทศไทย เช่น มะเร็งเต้านม จึงสามารถนำมาปรับใช้กับมะเร็งท่อน้ำดีได้อย่างรวดเร็ว และลัดการทดสอบได้หลายขั้นตอน ซึ่งจะช่วยเร่งการใช้ประโยชน์จากแนวทางใหม่นี้ให้ผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีได้ ประโยชน์เร็วที่สุด

การยับยั้งโปรตีนในสองกลุ่มดังกล่าวแล้วได้ผลเป็นอย่างดีมากนั้น ค่อนข้างอยู่เหนือความคาดหมาย เพราะรายงานชิ้นสำคัญที่ผ่านมาจะไม่พบการกลายพันธุ์ของโปรตีน CDK4-Cyclin D อย่างชัดเจนในมะเร็งท่อน้ำดี

นอกจากนี้ทีม วิจัยยังเสนอวิธีการทำนายล่วงหน้าว่าผู้ป่วยคนใดจะได้ประโยชน์หรือไม่ได้ประโยชน์จากยานี้ เวลาปฏิบัติจริงแพทย์ก็จะเลือกใช้ยาได้อย่างมีประสิทธิภาพโดยผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องได้รับยาหากไม่ได้ผลอีกด้วย นับว่างานวิจัยนี้ส่งผลกระทบทั้งทางเศรษฐกิจและนโยบายอย่างแท้จริง

โครงการวิจัยนี้ ได้รับการสนับสนุนจากหลายหน่วยงาน อาทิ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย(สกว.), สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.), e-Asia Joint Research Project รวมถึงคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งผลการทดลองได้รับความสนใจจากแพทย์และนักวิทยาศาสตร์จำนวนมาก นำมาสู่การตีพิมพ์ ในวารสาร Hepatology อันเป็นวารสารสำคัญทางการแพทย์ระดับนานาชาติที่มีผู้สนใจมาก ทั้งนี้เพราะมะเร็งท่อน้ำดีเริ่มกลายเป็นปัญหาสำคัญต่อประชากรทั่วโลก ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมามีแนวโน้มพบผู้ป่วยในตะวันตกจำนวนมากขึ้นเช่นกัน

ข้อมูลจาก ข่าวสด