รู้จักมะเร็งในเด็ก: ภัยร้ายที่ไม่ควรมองข้าม

01-Aug-2014 อ่าน : 3795 คน

รู้จักมะเร็งในเด็ก: ภัยร้ายที่ไม่ควรมองข้าม

มะเร็งในเด็ก เป็นโรคร้ายแรงที่พบได้ไม่บ่อยนัก แต่สร้างความสูญเสียและความโศกเศร้าให้กับครอบครัว โดยมะเร็งในเด็กจะพบได้ในเด็กทุกวัย ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 14 ปี

สถิติมะเร็งในเด็ก

พบผู้ป่วยเด็กที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งรายใหม่ประมาณปีละ 1,000 - 1,200 ราย
อัตราการรอดชีวิตของผู้ป่วยมะเร็งเด็กโดยรวมอยู่ที่ประมาณ 70%
มะเร็งที่พบบ่อยในเด็ก 5 อันดับแรก ได้แก่
1. มะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลัน (Acute Leukemia)
2. มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma)
3. มะเร็งระบบประสาทส่วนกลาง (Brain Tumor)
4. มะเร็งต่อมหมวกไตและปมประสาทซิมพาเทติก (Neuroblastoma)
5. มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อนและกระดูก (Soft Tissue and Bone Cancer)

สาเหตุของมะเร็งในเด็ก

สาเหตุของมะเร็งในเด็กยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกี่ยวข้องกับปัจจัยหลายอย่าง ดังนี้

พันธุกรรม: บุคคลที่มีญาติใกล้ชิดเป็นมะเร็ง จะมีความเสี่ยงสูงกว่าคนทั่วไป
ความผิดปกติทางพันธุกรรม: เด็กบางคนที่มีความผิดปกติทางพันธุกรรม เช่น ดาวน์ซินโดรม มีโอกาสเป็นมะเร็งมากกว่าเด็กทั่วไป
การสัมผัสสารเคมี: การสัมผัสสารเคมีบางชนิด เช่น รังสี สารก่อมะเร็ง อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งในเด็ก
การติดเชื้อ: การติดเชื้อบางชนิด เช่น ไวรัสเอปสไตน์-บาร์ (Epstein-Barr Virus) อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อมะเร็งในเด็ก

อาการของมะเร็งในเด็ก

อาการของมะเร็งในเด็ก ขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็ง ระยะของโรค สุขภาพ และความต้องการของเด็ก โดยทั่วไปจะมีอาการดังต่อไปนี้

อาการทั่วไป: อ่อนเพลีย น้ำหนักลด เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ
อาการเฉพาะ: ขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็ง เช่น อาการซีด อาการฟกช้ำง่าย อาการปวดกระดูก อาการปวดท้อง อาการคลื่นไส้ อาเจียน อาการท้องเสีย อาการปัสสาวะบ่อย อาการท้องผูก อาการไอเรื้อรัง อาการหายใจลำบาก อาการเสียงแหบ อาการปวดศีรษะ อาการตาเหลือง อาการบวม เป็นต้น

การวินิจฉัยมะเร็งในเด็ก

แพทย์จะวินิจฉัยมะเร็งในเด็กโดยอาศัยวิธีดังต่อไปนี้

ซักประวัติ: แพทย์จะซักประวัติสุขภาพ อาการ ปัจจัยเสี่ยง
ตรวจร่างกาย: แพทย์จะตรวจร่างกายทั่วไป โดยเฉพาะบริเวณที่สงสัยว่าเป็นมะเร็ง
การตรวจเลือด: ตรวจวัดระดับฮอร์โมน สารเคมี และเซลล์ในเลือด
การตรวจภาพ: เช่น อัลตราซาวด์ CT Scan MRI หรือ PET Scan เพื่อดูขนาด รูปร่าง และโครงสร้างของก้อนเนื้อ หรืออวัยวะที่ผิดปกติ
การตรวจชิ้นเนื้อ: เก็บตัวอย่างชิ้นเนื้อจากก้อนเนื้อ หรืออวัยวะที่สงสัยว่าเป็นมะเร็ง ส่งตรวจทางพยาธิวิทยา เพื่อดูว่ามีเซลล์มะเร็งหรือไม่ และเป็นชนิดใด

การรักษามะเร็งในเด็ก

การรักษามะเร็งในเด็ก ขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็ง ระยะของโรค สุขภาพ และความต้องการของเด็ก โดยทั่วไปจะมีวิธีการรักษาหลักดังต่อไปนี้

1. การผ่าตัด

การผ่าตัดเป็นวิธีการรักษาหลักสำหรับมะเร็งชนิดก้อน (solid tumor) เช่น มะเร็งสมอง มะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งกระดูก มะเร็งเนื้อเยื่ออ่อน เป็นต้น โดยแพทย์จะผ่าตัดเพื่อเอาเนื้อร้ายออกให้มากที่สุด

2. การให้ยาเคมีบำบัด

การให้ยาเคมีบำบัดเป็นวิธีการใช้ยาฆ่าเซลล์มะเร็ง โดยแพทย์จะให้ยาผ่านทางหลอดเลือดดำ กล้ามเนื้อ หรือช่องปาก ยาเคมีบำบัดสามารถฆ่าเซลล์มะเร็งได้ทั่วร่างกาย เหมาะสำหรับมะเร็งที่ลามไปยังอวัยวะอื่น หรือมะเร็งชนิดน้ำ (liquid tumor) เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว

3. การฉายแสง

การฉายแสงเป็นวิธีการใช้รังสีพลังงานสูงฆ่าเซลล์มะเร็ง โดยแพทย์จะใช้เครื่องฉายแสงฉายรังสีไปยังบริเวณที่มีก้อนเนื้อ การฉายแสงเหมาะสำหรับมะเร็งที่ลามไปยังอวัยวะใกล้เคียง หรือมะเร็งที่ผ่าตัดออกได้ไม่หมด

4. การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด

การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดเป็นวิธีการรักษาโดยใช้เซลล์ต้นกำเนิดจากผู้บริจาค หรือเซลล์ต้นกำเนิดของผู้ป่วยเอง ฉีดเข้าร่างกายเพื่อสร้างเซลล์เม็ดเลือดขาวใหม่ วิธีการนี้เหมาะสำหรับผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาวบางชนิด

5. การรักษาแบบประคับประคอง

การรักษาแบบประคับประคองเป็นวิธีการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย เพื่อบรรเทาอาการปวด และให้อยู่สบายที่สุด โดยไม่มุ่งหวังผลในการรักษา

ผลข้างเคียงของการรักษามะเร็งในเด็ก

การรักษามะเร็งในเด็ก อาจมีผลข้างเคียงเกิดขึ้น ขึ้นอยู่กับชนิดของการรักษา ระยะเวลาการรักษา และสุขภาพของเด็ก ผลข้างเคียงที่พบบ่อย เช่น

อาการคลื่นไส้ อาเจียน
ผมร่วง
แผลในปาก
ติดเชื้อ
อ่อนเพลีย
ปัญหาการเจริญเติบโต
ปัญหาทางระบบสืบพันธุ์
ปัญหาทางจิตใจ

การดูแลหลังการรักษามะเร็งในเด็ก

หลังการรักษามะเร็งในเด็ก เด็กจะต้องได้รับการติดตามผลอย่างสม่ำเสมอ เพื่อดูว่ามะเร็งกลับมาเป็นอีกหรือไม่ และเพื่อดูผลข้างเคียงจากการรักษา โดยแพทย์จะนัดตรวจตามระยะ และอาจต้องตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจเลือด การตรวจภาพ เป็นต้น

โอกาสหายขาดของมะเร็งในเด็ก

โอกาสหายขาดของมะเร็งในเด็ก ขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็ง ระยะของโรค สุขภาพ และการตอบสนองต่อการรักษา โดยทั่วไป มะเร็งในเด็กมีโอกาสหายขาดได้สูง

การป้องกันมะเร็งในเด็ก

ปัจจุบันยังไม่มีวิธีการป้องกันมะเร็งในเด็กได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่สามารถลดความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งได้ ดังนี้

1. หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารก่อมะเร็ง

รังสี: หลีกเลี่ยงการสัมผัสรังสีที่ไม่จำเป็น เช่น รังสีจากแสงแดด รังสีเอกซ์ รังสีจากโทรศัพท์มือถือ
สารเคมี: หลีกเลี่ยงการสัมผัสสารเคมีที่เป็นอันตราย เช่น สารเคมีกำจัดศัตรูพืช ยาฆ่าแมลง สารประกอบไฮโดรคาร์บอน
ควันบุหรี่: เด็กควรอยู่ห่างไกลจากควันบุหรี่ ทั้งควันบุหรี่มือหนึ่งและควันบุหรี่มือสอง

2. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์

เน้นผัก ผลไม้ ธัญพืช อาหารที่มีใยอาหารสูง
เลือกทานโปรตีนจากเนื้อสัตว์ปลาไข่ ถั่วเหลือง เต้าหู้
จำกัดการทานไขมันอิ่มตัว ไขมันทรานส์ และน้ำตาล
ดื่มน้ำเปล่าให้เพียงพอ

3. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ

เด็กควรออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน เพื่อเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน และลดความเสี่ยงต่อโรคต่างๆ

4. นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

เด็กควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ตามวัย เพื่อให้ร่างกายได้ซ่อมแซมตัวเอง

5. ตรวจสุขภาพตามนัด

เด็กควรตรวจสุขภาพตามนัด เพื่อค้นหาความผิดปกติและรักษาได้ทันท่วงที

6. ฉีดวัคซีนป้องกันไวรัส

การฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสบางชนิด เช่น ไวรัสเอปสไตน์-บาร์ (Epstein-Barr Virus) อาจช่วยลดความเสี่ยงต่อมะเร็งในเด็กได้

7. รักษาความสะอาด

เด็กควรล้างมือบ่อยๆ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

8. ปรึกษาแพทย์

หากผู้ปกครองมีความกังวลเกี่ยวกับความเสี่ยงต่อมะเร็งในเด็ก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำ

อย่างไรก็ตาม ข้อมูลในบทความนี้เป็นข้อมูลทั่วไป ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำทางการแพทย์ได้ หากผู้ปกครองมีความกังวลเกี่ยวกับสุขภาพของบุตรหลาน ควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ